Waarom niet in Nederland?

In veel reisbeschrijvingen uit het buitenland nemen bezochte kerken een grote plaats in. Ben je in een oude stad dan moet je zeker die en die kerk gaan bezoeken, wat een pracht. In Barcelona natuurlijk de Sagrada Familia, in Parijs de Sacré-Coeur en in Londen de Westminster Cathedral. Deze kerken staan in de top 5 van de mooiste kerken gebouwd tussen 1850 en 1950. Maar weet je dat de Kathedrale Basiliek Sint Bavo of zoals hij tegenwoordig heet, de Koepel Kathedraal Haarlem ook in deze top 5 staat? Ben je in het buitenland dan is het normaal dat je een kerk binnen loopt om deze eens goed te bekijken maar ben je gewoon in Nederland in een andere stad dan de jouwe dan doe je dat niet zo snel en dat is soms jammer.

Ik was eindelijk weer eens in de stad waar ik opgroeide, Haarlem en wilde de “nieuwe Bavo” weer eens bezoeken. Het was half vijf toen we er aankwamen en dus te laat voor een uitgebreid bezoek. Morgen dan maar. Nu is het echt geen straf om een avondje in Haarlem door te brengen. Het is altijd een feest om er rond te wandelen en om de inwendige mens te versterken is er een wel zeer ruim aanbod van restaurants. Wij kozen voor Italiaans maar niet zomaar een. Applause is het restaurant van Arjen Nieuwenhuis en Petra Bakkum. Aan de Grote Markt in Haarlem, biedt Arjens keuken een uitgebreide keuze aan authentieke Italiaanse gerechten. Ik koos als antipasti een heerlijke vitello tonnato, rosé gebraden kalfsvlees met tonijnmayonaise. Als seconde piatti een lekker lammetje.

Mijn lief dronk in vroeger jaren weleens China Martini, ik had er nog nooit van gehoord, het schijnt in Nederland niet of nauwelijks te koop te zijn maar in dit restaurant kende ze het en niet alleen dat, ze hadden nog een bodempje in de fles. Dat kreeg ik om te proeven. Een aparte ervaring. Na dit culinaire avontuur liepen we rustig weer terug naar de Bavo waar Sprinter stond te wachten.

Uitgerust na een heerlijke nachtrust op de parkeerplaats voor de Koepel Kathedraal Haarlem gaan we daar eens binnen kijken.

Nu is dat voor mij zeker niet de eerste keer, maar het is wel bijna een leven lang geleden. De laatste keer was op 26 november 1971. Oei dat is een tijd terug in de tijd. Mijn eerste keer was als jochie van 10 jaar, ik moest een soort van auditie doen om toegelaten te worden op de koorschool. Even een stukje geschiedenis. In 1937 werd Dr.Kat benoemd als kapelaan aan de Kathedrale Basiliek St. Bavo. Bijna vijftien jaar werkte hij aan zijn ideaal: de herleving van de kerkmuzikale traditie in de Haarlemse Bavo door de heroprichting van de eerste Koorschool in Nederland na de reformatie. Zijn ideaal was om een school aan de kathedraal te verbinden, net als in de middeleeuwen. In 1946 werd de eerste stap gezet met de oprichting van de ‘Stichting Muziekinstituut van de Kathedraal St. Bavo te Haarlem’ met als doel de liturgische zang in de kathedraal te stimuleren.

In 1951 werd het ideaal van Dr. Kat verwezenlijkt: een eigen basisschool aan het Wilhelminapark voor de koorjongens van de kathedraal met naast het reguliere onderwijs dagelijks muziekonderwijs in stemvorming, muziektheorie en repertoirestudie. Voor deze school deed ik dus auditie. Het zal je waarschijnlijk niet verbazen dat ik aangenomen werd. En zo werd ik een regelmatige gast van de koepel kathedraal.

Iedere zondag de hoogmis en vaak onder schooltijd zingen tijdens bruidsdiensten en requiemmissen. Bij de bruidsdiensten kregen we vaak een zakje gevuld met 5 bruidssuikers. Heel veel suiker en ze stonden symbool voor geluk, liefde, trouw, voorspoed en vruchtbaarheid. Ik denk dat het niet echt geholpen heeft maar dat terzijde. Wat ook niet echt hielp waren de schooluren die ik miste door dat vele “uit”zingen. We hadden wel langere schooldagen dan op een gewone school maar kwamen toch wel uren tekort maar daar denk je als kind niet zoveel over na.

De koorschool had interne en externe leerlingen. Voor de interne was het een soort kostschool, ze waren intern en kwamen uit heel Nederland. Ik woonde precies om de hoek en was extern. Maar genoeg over de school, het zingen was fantastisch tot dat de baard in de keel kwam. Toen was het afgelopen.

De laatste keer dat ik de koepelkerk van binnen zag was dus op 26 november 1971, Ik ging trouwen. We gingen al een tijd niet meer naar de kerk maar ja, familie, die wilde graag dat we “in de kerk” trouwden en dat deden we dan ook braaf. Dat was dus de laatste keer en nu ben ik er weer en kijk met heel andere ogen naar deze prachtige kerk. Hij is gebouwd tussen 1895 en 1930 een betrekkelijk jonge kerk dus. De architect is Jos Cuypers. Alles in deze kerk staat in het teken van het licht. Grote ramen, glinsterende mozaïeken en materialen die reflecteren. Zijn filosofie was dat een kerk nooit af is, hij gaf ruimte aan kunstenaars om mee te werken aan het interieur. Er zijn nog steeds lege plekken in te vullen door de komende generaties.

Een van de jongste kunstwerken is van de kunstenaar Gijs Frieling. Hij ontwierp een kleurrijke voorstelling van een eigentijdse Jozef. Gekleed in spijkerbroek en sneakers

De kerk heeft maar liefst vier orgels. Het kabinetorgel is de oudste en dateert van 1800. Het grootste, het Willibrord orgel stond oorspronkelijk in een andere kerk. Het werd tussen 1921 en 1923 gebouwd en stond in de Sint-Willibrorduskerk in Amsterdam. Deze kerk werd afgebroken en in 1971 is het orgel overplaatst naar Haarlem. Dit prachtige orgel heeft ongeveer 80 registers, verdeeld over 4 klavieren en pedaal.

Heb je geen hoogtevrees en een redelijke conditie dan ga je natuurlijk de toren beklimmen. 60 meter hoog heb je een schitterend uitzicht. Ik zag Amsterdam en aan de andere kant de Noordzee. Onderweg naar boven kom je ook in de klokkenruimte, enorme kerkklokken die om het half uur slaan. De treden naar boven zijn niet echt groot maar als je schoenmaat onder de 48 is lijkt het mij goed te doen.

• 

• 

• 

• 

• 

Nog maar tot 26 oktober kun je de Wezens van de Kathedraal bezichtigen. Op de daken, torens en steunpilaren staan de wezens en zij nemen je mee in een bizarre wereld. Op 20 meter hoogte loop je over het dak van de kathedraal en door de dwerggalerij. Via traptorens en de kapellen daal je af naar de kelder waar je de beelden die gemaakt zijn met 3D-technologie kunt bewonderen.

• 

• 

Het is echt een kerk waar je niet uitgekeken raakt, zoveel details maar na een tijdje neem ik niets meer op en het enige dat helpt is een goede kop koffie. Ook dat kan in deze kerk en niet alleen koffie. Er wordt een uitstekende appeltaart geserveerd. Appeltaart van het appeltaart imperium.

Het Appeltaart Imperium is een ambachtelijke bakkerij in het centrum van Haarlem. Het is een sociale firma/re-integratie bedrijf met zo’n 40 cliënten uit de geestelijke gezondheidszorg. Het is voor de medewerkers een leerplan om horeca ervaring op te doen.

Het was voor mij heel speciaal om weer eens in deze kerk te zijn. Wat een herinneringen komen er dan weer boven. Ik zie zo voor mij dat onze dirigent de heer Bornewasser tijdens een uitvoering moest overgeven, hij dat in zijn hand deed en vervolgens gewoon weer in zijn mond en doorslikte. De show must go on.

Op school moest ik iedere dag een beker melk drinken vol met klonten waar ik ook misselijk van werd en waarschijnlijk lust ik daarom nog steeds geen melk.

Als jochie had ik geen oog voor de schoonheid van deze kerk maar ik ben blij dat ik het vandaag extra mocht beleven. Dank aan de vriendelijke behulpzame vrijwilligers.

De openingstijden van de Koepel Kathedraal Haarlem zijn: April t/m oktober van 10:30 tot 17:00 uur en november t/m maart van 12:00 tot 16:00 uur.