Na een week op de Finca staan we weer te popelen om verder te gaan. We zijn welkom op een minicamping in Aspe. In 2018 heb ik daar een filmpje gemaakt bij Ton en Mariette. Aspe is alleen wel bijna 600 km hier vandaan. Geen probleem we doen er drie dagen over.

Het gebied waar we doorrijden is groen van de miljoenen olijfbomen die er staan. We zijn eigenlijk wel benieuwd naar het proces om vanuit de olijf olie te persen. Als je weet dat 40% van de in de wereld verkochte olijfolie uit Spanje komt dan moeten er toch wel een paar bedrijven zijn te vinden waar we dat proces kunnen volgen. In Úbeda, een heel oud stadje zijn er genoeg. Daar rijden we naartoe. In Utrera waar we net een week waren hing al zo’n speciaal luchtje en hier ruiken we het nog sterker. Zeker op de camperplek waar we terecht komen. We staan aan de ene kant naast de Guardia Civil en aan de andere kant naast een olijfolie fabriek. Die lucht komt uit de fabriek maar daar kom ik later op terug.

Nu wil het toeval, bestaat dat nog?, dat er de avond voor ons bezoek aan een olijfmuseum er een uitzending is van de Keuringsdienst van Waarde. Laat deze nu over olijfolie gaan. Heel interessant om te zien hoe wij als Nederlanders in de maling worden genomen en dan vooral door de grootgrutters en multinationals. Er wordt ons wijsgemaakt dat de echte olijfolie de Extra Vierge niet geschikt is om in te bakken, maar alleen koud gebruikt kan worden bv door een salade. Er staat dan ook nog op, eerste persing.

Dat is dus flauwekul. Eerste persing was vroeger toen het nog op de ouderwetse manier gebeurde. Eerste met twee taps toelopende stenen en daarna met een pers met rieten matten. Het gruis dat meekwam was niet lekker bij het bakken. Maar de methode die nu gebruikt wordt heeft geen meerdere persingen, alle olie komt er in een keer uit en zonder schadelijke stoffen. Ja maar hoe zit dat dan met al die verschillende soorten?

De beste en dan ook de duurste olie is gemaakt van met de hand geplukte olijven die dan ook nog binnen drie uur geperst moeten worden. Dit is de extra vierge premium. Kost in Spanje al snel 25 euro per halve liter. Dan is er nog een methode van schudden. Een apparaat schut de boom heen en weer en de olijven worden op gevangen in grote netten. Er valt dan ook redelijk wat op de grond. De op deze manier verkregen olijven moeten binnen 24 uur geperst worden. Wat doe je dan met die olijven op de grond en de rotte en aangevreten door insecten en rupsen? Ik moet denken aan Paul van Vliet die als boer stadse mensen mee laat kijken op de boerderij. Iedere keer zegt hij weer “en daar hebben wij iets op gevonden”. Zo ook hier met de rest olijven. Die worden geperst en de olie die daar uitkomt noemen ze hier lampenolie. Vroeger toen er nog geen elektriciteit was brandden daar de lampen op. Nu gaat de olie heel geraffineerd naar de raffinaderij die eerst alle rotzooi eruit haalt en dan raffineert. Al het gezonde waarvoor we olijfolie moeten gebruiken is eruit. Antioxidanten, vitamines. Daar kun je goed in bakken maar gezond? De Spanjaarden en Italianen gebruiken het niet, die bakken gewoon in de goede olie. Waar gaat deze nepolie dan naartoe? Juist naar oa Nederland waar handige marketeers er wel raad mee weten.

In de uitzending komt ook een vrouw aan het woord die losse olijfolie verkoopt, heel veel soorten en peperduur. Zij verkondigt met droge ogen dat dit olie van eerste persing is. Het lijkt er zelfs op dat ze niet beter weet.

O ja ik vergeet nog te schrijven dat die geraffineerde olie niet op deze manier verkocht mag worden als olijfolie maar ook daar hebben wij iets op gevonden. Er wordt een klein percentage extra vierge olie aan toegevoegd en dan mag het wel olijfolie heten. Volgens de experts hier in Spanje wordt die olie heel goedkoop geëxporteerd. In Nederland heel duur verkocht. Men verdient meer aan de slechte olie dan aan de olijfolie die niet geraffineerd is. Let maar eens op in de schappen, bakolie, olie traditioneel en nog wat namen. Bekijk het etiket en je ziet dat het geraffineerd is.

Alle claims van een gezond mediterraan dieet kloppen alleen als je de echte niet geraffineerde olijfolie gebruikt. Ik bak er voortaan in. De olie is op dit moment alleen zo duur dat in de supermarkten in Spanje daar zelfs een beveiliging op zit. Het lijkt wel sterke drank.

Verwerking in vroeger tijden.

Ik zou nog even terug komen op de speciale lucht die hier overal in de stad hangt. Ik heb al deze potjes met inhoud onder mijn neus gehouden. De eerste was uitzonderlijk lekker om te ruiken, heel licht met accenten van vers fruit. De tweede iets minder en zo het rijtje af. De laatste, de lampenolie rook echt smerig en dat is de lucht die je hier overal ruikt.

Het is wel interessant om, als dat mogelijk is, de uitzending van de keuringsdienst van waarde terug te kijken.