Als HAAN on tour is in het buitenland bezoekt hij regelmatig plaatsen die op de erfgoedlijst van Unesco staan. Dat moet in Nederland ook maar eens gebeuren. We hadden een reünie en degene die het dit jaar organiseerde had een rondleiding geregeld in Lemmer. Het Ir D.F. Woudagemaal. Het is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld. Gereed gekomen in 1920 en sinds 1998 op de werelderfgoedlijst. De machines worden nog steeds opgestart door het Wetterskip Fryslân om er voor te zorgen dat de Friezen droge voeten kunnen houden.

De ontwerper van het gemaal was Ir. D.F. Wouda samen met prof. Ir J.C. Dijxhoorn. De machines werden gebouwd in Utrecht door machinefabriek Jaffa. Het hele plan was in twee maanden uitgewerkt en er waren in die tijd nog niet allerlei actiegroepen die de start van de bouw konden tegenhouden. Begonnen werd met de bouw van een 60 meter hoge schoorsteen. Aan de onderkant 6 meter in doorsnee en bovenaan 3 meter. Iedere dag werden er twee metselaars op een steiger gezet met alle materialen voor die dag en met trekkracht van paarden naar boven gehesen. Geen klusje voor mensen met diepte/hoogte vrees. De schoorsteen was klaar. Dat hebben we toch mooi gedaan, maar, de volgende dag was het noodweer. De bliksem sloeg in en spleet de schoorsteen in tweeën. Hij stortte in. Nog mazzel dat het gebouw voor de machines er nog niet stond. Overleg met de bouwer. Er moest zo spoedig mogelijk een nieuwe gebouwd worden. De bouwer had twee eisen, 1.De prijs om hem te bouwen was 50% hoger en 2. Ik kom pas na carnaval. en zo geschiedde.

De nieuwe schoorsteen, nu met bliksemafleider stond er en al het andere kon gebouwd worden. Het hele gebouw is symmetrisch in de Amsterdamse school stijl gebouwd.

In het ketelhuis werd de stoom opgewekt door zes kolengestookte ketels. In 1955 werden deze zes kolengestookte stoomketels van het type Piedboeuf vervangen door vier nieuwe Schotse ketels van Werkspoor, aanvankelijk eveneens gestookt met kolen, maar in 1967 werden deze ketels voor oliestook omgebouwd. Het machinepark bestaat uit vier tandem-compound stoommachines en acht centrifugaalpompen. Het opstarten duurt 24 uur. Dan zijn ze pas heet genoeg en klaar om hun zware werk te beginnen.

Als het nodig is pompt het stoomgemaal bij Lemmer met gemak 4 miljoen liter water per minuut naar buiten (dit is ruim 5,6 miljoen m³water per etmaal), zelfs naar huidige maatstaven gerekend een flinke capaciteit. Ter illustratie: daarmee zou het Sneekermeer in twee etmalen volledig zijn drooggelegd.

HAAN vond dit bezoek aan het stoomgemaal heel interessant en gaat zeker nog meer werelderfgoedlijst plaatsen in Nederland bezoeken.

---

Openingstijden & prijzen

Het UNESCO Werelderfgoed Ir. D.F. Woudagemaal & bezoekerscentrum zijn in 2024 geopend op:

April t/m oktober (en alle schoolvakanties):

dinsdag t/m zaterdag van 10.00 – 17.00 uur (de laatste rondleiding start om 16.00 uur)

zondag van 13.00 – 17.00 uur (de laatste rondleiding start om 16.00 uur)

November en december, januari t/m maart 2025:

donderdag t/m zaterdag van 10.00 – 17.00 uur

zondag van 13.00 – 17.00 uur

Bestel alvast online uw tickets! 

Een tijdvak reserveren is niet (meer) noodzakelijk. We raden het wel aan, om teleurstelling aan de deur te voorkomen. Het is ook mogelijk om een ticket bij ons aan de kassa te kopen. Bij binnenkomst krijgt u een rondleiding van een van onze vrijwilligers. De laatste rondleiding start om 16.00 uur.

Gesloten op:

Nieuwjaarsdag, eerste paasdag, Koningsdag, eerste & tweede pinksterdag, eerste kerstdag en oudejaarsdag.

Toegangsprijzen p.p.

• Kinderen t/m 5 jaar gratis
• Jongeren 6 t/m 17 jaar € 6,25
• Volwassenen € 9,75
• Groepen vanaf 15 personen € 8,75 pp (graag reserveren via info@woudagemaal.nl) 

Tickets zijn inclusief een rondleiding en toegang tot de multimediatour.

Mindervaliden en honden

• Het bezoekerscentrum en Woudagemaal zijn toegankelijk voor rolstoelen en mindervaliden.
• Honden zijn niet toegestaan in het bezoekerscentrum en het Woudagemaal, uitgezonderd hulphonden.